5 Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual và Quarterly Futures

Năm Hiểu Rõ Sự Khác Biệt Giữa Perpetual Và Quarterly Futures

Lời Giới Thiệu

Chào mừng các nhà giao dịch mới đến với thế giới đầy hấp dẫn và phức tạp của hợp đồng tương lai tiền điện tử. Là một chuyên gia trong lĩnh vực này, tôi nhận thấy rằng bước đầu tiên và quan trọng nhất để thành công là hiểu rõ các công cụ bạn đang sử dụng. Trong thị trường tiền điện tử, có hai loại hợp đồng tương lai phổ biến nhất: Hợp đồng tương lai Vĩnh viễn (Perpetual Futures) và Hợp đồng tương lai Hàng quý (Quarterly Futures).

Mặc dù cả hai đều cho phép bạn đầu cơ vào giá tương lai của tài sản mà không cần sở hữu tài sản cơ sở, cấu trúc, cơ chế định giá và mục đích sử dụng của chúng lại khác biệt đáng kể. Việc nhầm lẫn giữa chúng có thể dẫn đến những quyết định giao dịch tồi tệ và quản lý rủi ro kém hiệu quả.

Bài viết này sẽ đi sâu vào năm khác biệt cốt lõi giữa Perpetual và Quarterly Futures, cung cấp cho bạn kiến thức nền tảng vững chắc để điều hướng thị trường này một cách tự tin.

Mục Lục 1. Khái Niệm Cơ Bản Về Ngày Đáo Hạn 2. Cơ Chế Định Giá Và Phí Tài Trợ (Funding Rate) 3. Đòn Bẩy Và Quản Lý Rủi Ro 4. Tính Thanh Khoản Và Sự Phổ Biến Trên Thị Trường 5. Mục Đích Sử Dụng Trong Chiến Lược Giao Dịch Kết Luận

1. Khái Niệm Cơ Bản Về Ngày Đáo Hạn

Sự khác biệt cơ bản nhất và dễ nhận thấy nhất giữa hai loại hợp đồng này nằm ở thời gian tồn tại của chúng.

1.1. Hợp Đồng Tương Lai Hàng Quý (Quarterly Futures)

Hợp đồng tương lai truyền thống, bao gồm cả Quarterly Futures, được thiết kế để có một ngày đáo hạn (Expiration Date) cố định.

• Định nghĩa: Đây là các hợp đồng có ngày hết hạn được xác định trước, thường là vào cuối tháng, ba tháng một lần (do đó có tên là "Quarterly"). Ví dụ, một hợp đồng có thể đáo hạn vào tháng 3, tháng 6, tháng 9 hoặc tháng 12.
• Cơ chế Đáo Hạn: Khi ngày đáo hạn đến, hợp đồng sẽ tự động được thanh lý (settle). Nếu bạn đang giữ một vị thế Mua (Long), bạn sẽ nhận được tài sản cơ sở (hoặc giá trị tiền mặt tương đương). Nếu bạn đang giữ vị thế Bán (Short), bạn sẽ giao tài sản cơ sở.
• Mục đích: Chúng mô phỏng các hợp đồng tương lai truyền thống trên các thị trường tài chính truyền thống (như hàng hóa hoặc chỉ số chứng khoán). Chúng thường được các nhà giao dịch sử dụng cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro (hedging) dài hạn hoặc để dự đoán xu hướng giá trong một khung thời gian cụ thể.

1.2. Hợp Đồng Tương Lai Vĩnh Viễn (Perpetual Futures)

Perpetual Futures là một sản phẩm sáng tạo của thị trường tiền điện tử, được thiết kế để loại bỏ hoàn toàn ngày đáo hạn.

• Định nghĩa: Đúng như tên gọi, các hợp đồng này không có ngày hết hạn. Chúng có thể được giữ mở vô thời hạn, miễn là nhà giao dịch duy trì đủ ký quỹ (margin).
• Cơ chế Đáo Hạn: Không có ngày đáo hạn. Điều này mang lại sự linh hoạt to lớn cho các nhà giao dịch muốn nắm giữ vị thế trong thời gian dài hơn mà không cần phải liên tục đóng và mở hợp đồng mới (roll over).
• Sự Khác Biệt Quan Trọng: Việc không có ngày đáo hạn đòi hỏi một cơ chế đặc biệt để đảm bảo giá hợp đồng luôn bám sát giá giao ngay (spot price) của tài sản cơ sở. Cơ chế này chính là Phí Tài Trợ (Funding Rate), sẽ được thảo luận chi tiết ở phần 2.

Bảng So Sánh Nhanh Về Ngày Đáo Hạn

Đặc Điểm	Perpetual Futures	Quarterly Futures
Ngày Đáo Hạn	Không có (Vô thời hạn)	Có ngày đáo hạn cố định
Thanh Lý Tự Động	Chỉ khi ký quỹ không đủ	Khi đạt đến ngày đáo hạn (và cả khi ký quỹ không đủ)
Quản Lý Vị Thế Dài Hạn	Đơn giản hơn	Yêu cầu phải "đảo hợp đồng" (roll over)

2. Cơ Chế Định Giá Và Phí Tài Trợ (Funding Rate)

Đây là khu vực mà sự khác biệt giữa hai loại hợp đồng trở nên rõ rệt nhất về mặt cơ học và chi phí giao dịch.

2.1. Cơ Chế Định Giá Của Quarterly Futures

Trong Quarterly Futures, sự khác biệt giữa giá hợp đồng và giá giao ngay được gọi là "basis" (cơ sở). Basis này được xác định chủ yếu bởi lãi suất phi rủi ro và chi phí nắm giữ tài sản cơ sở cho đến ngày đáo hạn.

• Khi thị trường lạc quan (giá hợp đồng cao hơn giá giao ngay), basis dương (Contango).
• Khi thị trường bi quan (giá hợp đồng thấp hơn giá giao ngay), basis âm (Backwardation).

Trong hầu hết các trường hợp, nhà giao dịch không phải trả hoặc nhận bất kỳ khoản phí định kỳ nào liên quan đến basis này, vì chi phí/lợi ích đã được tính vào mức chênh lệch giá ban đầu.

2.2. Cơ Chế Định Giá Của Perpetual Futures: Phí Tài Trợ (Funding Rate)

Vì Perpetual Futures không có ngày đáo hạn, chúng cần một cơ chế để neo giá hợp đồng vào giá giao ngay. Cơ chế này là Phí Tài Trợ (Funding Rate).

• Phí Tài Trợ là gì? Đó là một khoản thanh toán định kỳ (thường là 8 giờ một lần) giữa những người giữ vị thế Mua (Long) và những người giữ vị thế Bán (Short).
• Nếu Phí Tài Trợ dương: Những người Mua phải trả phí cho những người Bán. Điều này xảy ra khi hợp đồng Perpetual được giao dịch ở mức giá cao hơn giá giao ngay (thị trường đang FOMO).
• Nếu Phí Tài Trợ âm: Những người Bán phải trả phí cho những người Mua. Điều này xảy ra khi hợp đồng Perpetual được giao dịch ở mức giá thấp hơn giá giao ngay (thị trường đang sợ hãi).

Mục tiêu của Phí Tài Trợ là khuyến khích giao dịch theo hướng ngược lại với xu hướng hiện tại, giúp giá hợp đồng quay trở lại gần giá giao ngay.

Ảnh hưởng đến Chi phí: Đối với nhà giao dịch Perpetual, Phí Tài Trợ là một chi phí hoạt động quan trọng. Nếu bạn giữ một vị thế Mua trong thời gian dài khi Phí Tài Trợ luôn dương, chi phí nắm giữ có thể cao hơn nhiều so với phí giao dịch thông thường. Việc hiểu rõ cách tính toán và quản lý Phí Tài Trợ là cực kỳ quan trọng. Bạn có thể tham khảo thêm về cách quản lý chi phí này tại Ký Quỹ trong Giao Dịch Futures: Cách Tính Toán và Quản Lý Hiệu Quả.

3. Đòn Bẩy Và Quản Lý Rủi Ro

Cả hai loại hợp đồng đều cho phép sử dụng đòn bẩy cao, nhưng cách thức quản lý rủi ro liên quan đến ký quỹ (margin) có những khác biệt tinh tế.

3.1. Ký Quỹ Và Thanh Lý

Trong cả hai trường hợp, nhà giao dịch cần phải đặt một lượng tài sản làm Ký Quỹ Ban Đầu (Initial Margin) và duy trì Ký Quỹ Duy Trì (Maintenance Margin). Nếu giá di chuyển chống lại vị thế của bạn và tài khoản của bạn chạm đến mức Ký Quỹ Duy Trì, bạn sẽ bị thanh lý.

Tuy nhiên, sự khác biệt nằm ở tính ổn định của các yêu cầu ký quỹ theo thời gian.

• Quarterly Futures: Yêu cầu ký quỹ thường cố định trong suốt thời gian tồn tại của hợp đồng, trừ khi sàn giao dịch thay đổi quy tắc chung.
• Perpetual Futures: Mặc dù yêu cầu ký quỹ cơ bản có thể cố định, áp lực từ Phí Tài Trợ có thể gián tiếp ảnh hưởng đến khả năng duy trì vị thế của bạn. Nếu bạn phải trả phí tài trợ liên tục, số dư tài khoản của bạn sẽ giảm, có thể buộc bạn phải nạp thêm ký quỹ hoặc đối mặt với thanh lý sớm hơn so với dự kiến ban đầu.

3.2. Lựa Chọn Ký Quỹ

Việc lựa chọn loại ký quỹ (Ký Quỹ Cô Lập hoặc Ký Quỹ Chéo) ảnh hưởng đến cách bạn quản lý rủi ro.

• Ký Quỹ Cô Lập (Isolated Margin): Giới hạn khoản lỗ tối đa bằng số ký quỹ bạn đã phân bổ cho vị thế đó.
• Ký Quỹ Chéo (Cross Margin): Sử dụng toàn bộ số dư tài khoản làm tài sản thế chấp cho tất cả các vị thế đang mở.

Việc hiểu rõ cách sử dụng Ký Quỹ Chéo và Cô Lập là tối quan trọng để tối đa hóa lợi nhuận và kiểm soát rủi ro trong cả hai loại hợp đồng. Để tìm hiểu sâu hơn về tối ưu hóa lợi nhuận bằng cách lựa chọn loại ký quỹ phù hợp, bạn nên tham khảo Hiểu Rõ Ký Quỹ Chéo và Ký Quỹ Cô Lập Để Tối Đa Hóa Lợi Nhuận Trong Giao Dịch Hợp Đồng Tương Lai.

4. Tính Thanh Khoản Và Sự Phổ Biến Trên Thị Trường

Tính thanh khoản ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vào và thoát lệnh của bạn mà không gây trượt giá đáng kể.

4.1. Sự Thống Trị Của Perpetual Futures

Trong thị trường tiền điện tử hiện đại, Perpetual Futures đã trở thành sản phẩm phái sinh thống trị.

• Thanh Khoản Cao Hơn: Do tính linh hoạt và không có ngày đáo hạn, Perpetual Futures thu hút phần lớn khối lượng giao dịch. Điều này dẫn đến spread (chênh lệch giá mua/bán) hẹp hơn và khả năng thực hiện các lệnh lớn dễ dàng hơn.
• Khối Lượng Giao Dịch: Các nhà giao dịch thường tìm đến Perpetual Futures để giao dịch trong ngày hoặc ngắn hạn. Để đánh giá sức mạnh của xu hướng và sự quan tâm của thị trường, việc theo dõi Phân Tích Khối Lượng trong Giao Dịch Futures: Đọc Vị Thị Trường là rất cần thiết, và phần lớn khối lượng này đến từ hợp đồng vĩnh viễn.

4.2. Vai Trò Của Quarterly Futures

Mặc dù ít phổ biến hơn, Quarterly Futures vẫn giữ một vai trò quan trọng, đặc biệt đối với các tổ chức lớn hoặc các nhà giao dịch muốn thực hiện các chiến lược chênh lệch giá phức tạp (basis trading).

• Thanh Khoản Thấp Hơn: Thanh khoản của các hợp đồng quý thường tập trung xung quanh các ngày đáo hạn sắp tới. Bên ngoài các ngày này, spread có thể rộng hơn, khiến việc giao dịch khối lượng lớn trở nên khó khăn hơn.
• Sự Kiện Đáo Hạn: Gần ngày đáo hạn, khối lượng giao dịch tăng vọt khi các nhà giao dịch đóng vị thế cũ và mở vị thế mới cho kỳ hạn tiếp theo.

5. Mục Đích Sử Dụng Trong Chiến Lược Giao Dịch

Lựa chọn giữa Perpetual và Quarterly Futures phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu giao dịch của bạn.

5.1. Khi Nào Nên Chọn Perpetual Futures

Perpetual Futures là lựa chọn mặc định cho phần lớn hoạt động giao dịch tiền điện tử bán lẻ và ngắn hạn:

• Giao Dịch Trong Ngày (Day Trading) và Giao Dịch Lướt Sóng (Scalping): Không có ngày đáo hạn, cho phép bạn giữ vị thế qua đêm mà không lo lắng về việc phải đóng và mở lại.
• Giao Dịch Theo Xu Hướng Ngắn Hạn: Phù hợp cho việc tận dụng các biến động giá ngắn hạn.
• Đòn Bẩy Cao: Dễ dàng áp dụng đòn bẩy tối đa cho các giao dịch ngắn hạn.

Tuy nhiên, hãy nhớ rằng chi phí nắm giữ (Funding Rate) có thể ăn mòn lợi nhuận nếu bạn giữ vị thế Mua quá lâu trong thị trường tăng nóng.

5.2. Khi Nào Nên Chọn Quarterly Futures

Quarterly Futures phù hợp hơn cho các chiến lược đòi hỏi sự cam kết về thời gian và sự ổn định về chi phí nắm giữ:

• Phòng Ngừa Rủi Ro Dài Hạn (Hedging): Các quỹ hoặc doanh nghiệp muốn bảo vệ danh mục đầu tư tiền điện tử của họ khỏi sự sụt giảm giá trong 3 đến 6 tháng tới.
• Giao Dịch Chênh Lệch Giá (Basis Trading): Các nhà giao dịch nâng cao có thể kiếm lợi nhuận từ sự khác biệt giữa giá hợp đồng quý và giá giao ngay, mà không phải lo lắng về Phí Tài Trợ. Họ có thể mua giao ngay và bán hợp đồng quý (hoặc ngược lại) để khóa lợi nhuận khi gần đáo hạn.
• Chiến Lược Đảo Hợp Đồng (Roll Over): Nếu bạn tin vào xu hướng dài hạn nhưng muốn chuyển từ hợp đồng sắp hết hạn sang hợp đồng có ngày đáo hạn xa hơn, Quarterly Futures cung cấp một lộ trình rõ ràng.

Bảng Tóm Tắt Chiến Lược

Mục Đích Giao Dịch	Công Cụ Ưu Tiên	Lý Do Chính
Giao dịch ngắn hạn, lướt sóng	Perpetual Futures	Không có ngày đáo hạn, thanh khoản cao
Phòng ngừa rủi ro 3-6 tháng	Quarterly Futures	Chi phí nắm giữ cố định, cấu trúc truyền thống
Giao dịch chênh lệch giá (Basis Trading)	Quarterly Futures	Tận dụng sự khác biệt giá đáo hạn mà không bị ảnh hưởng bởi Funding Rate
Sử dụng đòn bẩy tối đa hàng ngày	Perpetual Futures	Tính linh hoạt cao hơn trong việc quản lý đòn bẩy hàng ngày

Kết Luận

Việc phân biệt rõ ràng giữa Perpetual và Quarterly Futures không chỉ là kiến thức cơ bản mà còn là nền tảng cho việc xây dựng chiến lược giao dịch hiệu quả trong thị trường tiền điện tử.

Perpetual Futures mang lại sự linh hoạt và thanh khoản vượt trội, trở thành lựa chọn hàng đầu cho giao dịch ngắn hạn, nhưng đi kèm với chi phí tiềm ẩn là Phí Tài Trợ. Ngược lại, Quarterly Futures cung cấp một cấu trúc có ngày kết thúc rõ ràng, lý tưởng cho các chiến lược phòng ngừa rủi ro dài hạn và giao dịch chênh lệch giá dựa trên thời gian.

Là một nhà giao dịch mới, hãy bắt đầu bằng việc thử nghiệm các vị thế nhỏ trên cả hai loại hợp đồng để cảm nhận cơ chế Funding Rate và sự khác biệt về biến động giá. Hiểu rõ công cụ bạn đang sử dụng là chìa khóa để quản lý rủi ro và đạt được lợi nhuận bền vững.

Các sàn giao dịch Futures được khuyến nghị

Sàn	Ưu điểm & tiền thưởng Futures	Đăng ký / Ưu đãi
Binance Futures	Đòn bẩy lên tới 125×, hợp đồng USDⓈ-M; người dùng mới có thể nhận tới 100 USD voucher chào mừng, thêm 20% giảm phí spot trọn đời và 10% giảm phí futures trong 30 ngày đầu	Đăng ký ngay
Bybit Futures	Hợp đồng perpetual nghịch đảo & tuyến tính; gói chào mừng lên tới 5 100 USD phần thưởng, bao gồm coupon tức thì và tiền thưởng theo cấp bậc lên tới 30 000 USD khi hoàn thành nhiệm vụ	Bắt đầu giao dịch
BingX Futures	Copy trading & tính năng xã hội; người dùng mới có thể nhận tới 7 700 USD phần thưởng cộng với 50% giảm phí giao dịch	Tham gia BingX
WEEX Futures	Gói chào mừng lên tới 30 000 USDT; tiền thưởng nạp từ 50–500 USD; bonus futures có thể dùng để giao dịch và thanh toán phí	Đăng ký WEEX
MEXC Futures	Tiền thưởng futures có thể dùng làm ký quỹ hoặc thanh toán phí; các chiến dịch bao gồm bonus nạp (ví dụ: nạp 100 USDT → nhận 10 USD)	Tham gia MEXC

Tham gia cộng đồng của chúng tôi

Theo dõi @startfuturestrading để nhận tín hiệu và phân tích.